Tarihin Karanlık Sayfası: 1,5 Milyona Yakın İnsan Sürgün Edildi1864 yılında Rus Çarlığı ile Çerkes halkı arasında yaklaşık 100 yıl süren Kafkas-Rus Savaşları’nın ardından Rus ordusunun kesin zaferiyle birlikte, Çerkeslerin topluca sürgünü kararlaştırıldı. Tarihçiler, 1 milyona yakın Çerkes'in Karadeniz kıyılarına yığıldığını, bu insanların teknelerle Osmanlı topraklarına gönderildiğini belirtiyor. Sürgün sırasında yetersiz beslenme, salgın hastalıklar ve fırtınalar nedeniyle yüz binlerce kişi hayatını kaybetti.
Sürgün Yolunda Ölüm: “Bir Milletin Sessiz Çığlığı”Karadeniz üzerinden Trabzon, Samsun, Sinop, İstanbul, İzmit ve daha birçok limana ulaşan Çerkesler, Osmanlı topraklarında da zorlu koşullarla karşılaştı. Açlık, barınma sorunu ve salgın hastalıklar nedeniyle sürgün sadece bir göç değil, aynı zamanda büyük bir insani krizdi. Birçok tarihçi bu süreci "etnik temizlik" olarak değerlendirirken, Çerkes diasporası 21 Mayıs’ı "soykırım ve sürgün günü" olarak anıyor.
Kültürel Kimlik Sürgünle DağılmadıSürgünün ardından Türkiye, Ürdün, Suriye ve diğer Osmanlı vilayetlerine dağılan Çerkesler, kültürlerini, dillerini ve toplumsal yapılarının izlerini korumaya devam ettiler. Türkiye bugün, dünyada en fazla Çerkes nüfusuna sahip ülkelerden biri olarak öne çıkıyor.Anma Törenleri ve Sessiz Yürüyüşler DüzenleniyorSürgünün yıl dönümünde her yıl olduğu gibi bu yıl da başta İstanbul, Ankara, Kayseri, Düzce ve Samsun olmak üzere birçok kentte anma etkinlikleri düzenleniyor. Katılımcılar, sürgün sırasında hayatını kaybedenleri temsilen siyah giysilerle ve ellerinde meşalelerle yürüyüşler yapıyor. Kimi yerlerde denize karanfil bırakılıyor, kimi etkinliklerde ise nart destanları okunuyor.
“Unutmadık, Unutturmayacağız”Çerkes sivil toplum kuruluşları, sürgünün uluslararası kamuoyunca tanınması için çağrılarını sürdürüyor. Türkiye’deki anma törenlerinde yapılan açıklamalarda, geçmişle yüzleşme ve kültürel hakların korunması talepleri dile getiriliyor. Katılımcılar her yıl “Unutmadık, unutturmayacağız” sloganıyla hafızadaki bu tarihi acıyı canlı tutuyor.
Devlet Düzeyinde İlk Açıklama 2014’te GeldiSürgünün 150. yılı olan 2014’te, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan açıklamada, “Çerkes kardeşlerimizin acısını paylaşıyoruz” ifadeleriyle ilk kez devlet düzeyinde bir beyan verilmişti. Ancak halen sürgünün resmi bir şekilde tanınması talebi gündemdeki yerini koruyor.



